Historia Bobrowej

Bobrowa to wieś w gminie Żyraków, powiat Dębica, województwo podkarpackie. Miejscowość ciągnie się wzdłuż strumyka Skołodzierskiego i lewego brzegu Wisłoki. Liczy ponad 1390 mieszkańców, ma około 265 zabudowań. Jej powierzchnia wynosi 1220 ha, w tym 910 ha to grunty orne, 168 ha to użytki zielone, lasy zajmują 33 ha, a sady 5 ha. Bobrowa powstała około XIV w. przypuszczalnie w tym samym czasie co Nagoszyn, Korzeniów i Wola Żyrakowska. Prawdopodobnie powstała w ramach kolejnej fali osadnictwa prowadzonego w tym okresie na północnych i podmokłych obszarach ówczesnej ziemi pilźnieńskiej. Znacznie później stała się częścią powiatu ropczyckiego. Bobrowa stanowi jak gdyby naturalne zlewisko dla wód wsi położonych na pobliskich wzgórzach. Dlatego też, przy dużych opadach deszczu dochodzi tutaj do powodzi. Duża część wsi stanowiła niegdyś ogromne bagno, na którym miały swoje żeremie bobry. Stąd niewątpliwie wywodzi się nazwa wsi. Nazwa Bobrowa wywodzi się od bobrów, których liczna kolonia żyła niegdyś nad potokiem Skołodzierskim, płynącym przez wieś. Nad bobrami czuwali bobrownicy mający w pobliżu swoje zagrody. W średniowiecznej Polsce bobry były wysoko cenione. Już Bolesław Chrobry wydał zakaz polowania na nie. Zarezerwował to prawo wyłącznie dla króla i innych możnowładców, którymi byli przecławscy Ligęzowie, do których należała Bobrowa od początku swojego istnienia. W początkowym okresie Bobrowa była częścią parafii Przecław, a później dopiero parafii Nagoszyn do której należy obecnie. Należy przypuszczać, że Bobrowa początkowo nie stanowiła samodzielnej osady. Była po prostu osadą bobrowników przynależną do Przecławia. Dopiero w XIV w. - a należy sądzić, że stało się tak, po założeniu folwarku - Bobrowa stała się osadą, którą odnotowały źródła historyczne. W 1536 roku Bobrowa posiadała 8 łanów ziemi uprawnej (l łan - około 21 mórg), 2 karczmy, 2 zagrodników i 2 komorników. Zagrodnicy posiadali kurną chatę i małą zagrodę, komornicy zaś - tylko kumą chatę. Dokumenty nie wymieniają stanu posiadania bobrowskiego folwarku. W 1536 roku Bobrowa liczyła 9 domów. W Bobrowej w latach poprzedzających wybuch powstania chłopskiego w 1846 roku prowadził swą działalność Julian Goslar - działacz rewolucyjno-demokratyczny przygotowujący powstanie w Galicji, uczestnik Wiosny Ludów w Galicji i w Wiedniu. W 1860 roku pojawiły się w Bobrowej pierwsze piece i kominy w domach chłopskich. Chłopi zbudowali spichlerze zbożowe. Zboże ze spichlerzów wypożyczano na przednówku biedniejszym gospodarzom, chroniąc ich w ten sposób przed lichwiarzami. W latach 1860 -1870 (razem z przysiółkiem zwanym dawniej Dąbrową, później Dębiną, a dziś Bobrową Wolą) mieszkało 176 rodzin, 810 mieszkańców (bez dworu). Ludność dworska liczyła około 133 osoby. Posiadłości dworskie Bobrowej i Bobrowej Woli wynosiły ogółem 991 mórg ziemi, w tym: 750 mórg ziemi uprawnej, 103 morgi pastwisk, 24 morgi lasów. Chłopi posiadali ogółem 1431 mórg pola. W 1873 roku Bobrową, Bobrową Wolę i okoliczne wsie nawiedziła dwukrotnie epidemia cholery. Pierwszy raz było to w okresie żniw, zmarło wówczas około 40 osób, drugi raz - w jesieni. Tym razem epidemia zabrała 10 osób. Zmarłych pochowano na oddzielnym cmentarzu zwanym obecnie "cholerycznym". Znajduje się on na granicy Bobrowej i Bobrowej Woli, po prawej stronie drogi prowadzącej do Przecławia. Podczas trwania epidemii - nie widząc innego ratunku - mieszkańcy Bobrowej udali się pieszo do Sanktuarium Matki Bożej w Zawadzie, prosząc Maryję o pomoc. Odtąd, corocznie w pierwszą niedzielę maja, mieszkańcy Bobrowej i Nagoszyna udają się z pieszą pielgrzymką do Zawady.